Đất hiếm là gì – Đất hiếm dùng để làm gì
Những điều thú vị về đất hiếm có thể bạn chưa biết
Đất hiếm là một trong những nguyên tố được ứng dụng trong rất nhiều lĩnh vực của cuộc sống con người. Vậy, đất hiếm là gì và chúng có ý nghĩa như thế nào đối với con người sẽ được đề cập trong bài viết dưới đây.
Đất hiếm là gì
Có thể nói, đất hiếm là một nguyên tố hóa học được ứng dụng rất nhiều trong các lĩnh vực công nghiệp và công nghệ hàng đầu trên thế giới. Nhưng cho đến nay, đất hiếm vẫn là một khái niệm không hề quen thuộc với rất nhiều người.
Đất hiếm hay còn được gọi là Rare Earth là tập hợp của các nhóm nguyên tố hiếm tồn tại với hàm lượng nhỏ trong vỏ trái đất. Đây là một nhóm nguyên tố có đặc điểm là các thành phần trong nhóm rất khó để tách ra thành các nguyên tố với những ứng dụng riêng biệt. Chỉ khi được kết hợp cùng nhau thì các nguyên tố hóa học này mới có thể tạo ra được những công dụng nhất định.
Các nguyên tố hóa học trong đất hiếm
Nhóm nguyên tố đất hiếm bao gồm 17 nguyên tố hóa học được chia thành 2 nhóm chính như sau:
– Nhóm đầu tiên là nhóm các nguyên tố nặng gồm 10 nguyên tố hóa học: Dysprosium, Europium, Erbium, Gadolinium, Holmium, Lutetium, Terbium, Thulium, Ytterbium và Yttrium.
– Nhóm thứ hai là các nguyên tố nhẹ gồm 7 nguyên tố đó là: Lanthanum, Cerium, Neodymium, Praseodymium, Samarium, Promethium và cuối cùng là Scandium.
Nhiều người vẫn lầm tưởng đất hiếm là tập hợp các nguyên tố hóa học vô cùng quý hiếm. Bởi cái tên của nó nhưng sự thật không phải như vậy. Trong 17 nguyên tố tạo thành đất hiếm có những nguyên tố mà hàm lượng của chúng có trong vỏ trái đất còn nhiều hơn cả 3 kim loại bạc, chì và đồng.
Trong thực tế, các nguyên tố trong đất hiếm thường bị phân tán ở nhiều nơi khác nhau. Chúng không được tồn tại tập trung trong các mỏ đất hiếm. Mà đất hiếm chỉ có thể phát huy đầy đủ các ứng dụng của nó khi tất cả các nguyên tố được kết hợp với nhau. Chính vì vậy nên con người mới tận dụng được rất ít ý nghĩa kinh tế của loại hợp chất này.
Người ta có thể bắt gặp các mỏ đất hiếm ở rất nhiều nơi trên thế giới. Trong đó Mỹ và Trung Quốc là 2 quốc gia được xem là có tổng trữ lượng đất hiếm nhiều nhất toàn cầu. Chính vì thế nên 2 quốc gia này đã tận dụng triệt để các công dụng của đất hiếm và trở thành 2 cường quốc lớn mạnh về công nghệ nói riêng và nền kinh tế nói chung.
Đất hiếm có những ứng dụng quan trọng nào trong cuộc sống con người
Trước tiên đất hiếm được con người ứng dụng chủ yếu trong 2 lĩnh vực mũi nhọn đó là công nghiệp và quốc phòng: Cụ thể các nguyên tố trong đất hiếm được sử dụng trong công nghệ sản xuất linh kiện điện thoại di động. Các động cơ xe máy và xe hơi được chạy bằng xăng hoặc bằng nguồn điện, motor điện. Nam châm trong nhiều loại máy điện và cả pin mặt trời…Đặc biệt phải kể đến vai trò của đất hiếm trong công nghệ sản xuất tivi. Biến tivi từ đen trắng truyền thống sang tivi có màu công nghệ cao mà ngày nay chúng ta vẫn đang sử dụng.
Đặc biệt phải kể đến một vai trò vô cùng quan trọng của đất hiếm. Đó là ứng dụng của nó trong việc phát triển các dạng năng lượng không gây ô nhiễm môi trường. Những tác dụng quan trọng này của đất hiếm được con người phát hiện từ những năm đầu của thập niên 60. Sau khi một nhà khoa học người Mỹ biết cách phân tách từng nguyên tố trong đất hiếm.
Các nguyên tố trong đất hiếm còn được sử dụng để sản xuất những chiếc nam châm có lực hút mạnh hơn trong một số thiết bị điện tử như ổ đĩa cứng của máy tính, máy phát điện, ô tô… Đất hiếm còn có ứng dụng quan trọng giúp chế tạo ra các loại ống nhòm hồng ngoại cấp cao. Đây là loại ống nhòm có khả năng quan sát trong bóng đêm ở khoảng cách xa. Không những thế, đất hiếm còn là thành phần không thể thiếu để chế tạo nhiều loại laser chất lượng cao.
Đất hiếm dùng để làm gì
Không chỉ có ứng dụng trong ngành công nghiệp mà đất hiếm còn được sử dụng rộng rãi trong ngành nông nghiệp. Cụ thể là một số nguyên tố hóa học trong đất hiếm có thể được dùng để chế tạo phân bón vi lượng. Có tác dụng làm tăng năng suất cũng như cải thiện khả năng chống sâu bệnh cho các loại cây trồng.
Đất hiếm còn được sử dụng để chế tạo chất xúc tác làm đẩy nhanh quá trình lọc hóa dầu. Không những thế chúng còn được ứng dụng để sản xuất một số chất hóa học có tác dụng làm sạch môi trường.
Đất hiếm có nhiều ứng dụng quan trọng trong cuộc sống con người là thế. Tuy nhiên có một điểm lưu ý là đây là các nguyên tố hóa học rất độc. Thậm chí một vài chất trong đất hiếm còn có tính phóng xạ ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe con người. Vì thế trong quá trình khai thác, tinh chế đất hiếm con người cần phải áp dụng quy trình công nghệ cao. Để không làm ảnh hưởng xấu đến con người, đặc biệt là không gây ô nhiễm môi trường.
Có thể nói, đất hiếm đóng vai trò vô cùng quan trọng trong cuộc sống con người cũng như sự phát triển của toàn nhân loại. Trong tương lai, cùng với sự hiện đại hóa của công nghệ, ứng dụng của đất hiếm sẽ còn được khai thác ở nhiều lĩnh vực hơn nữa.
